Transport ładunków drogą morską, lądową czy kolejową niesie ze sobą wiele ryzyk, które mogą prowadzić do strat finansowych. Odpowiednie ubezpieczenie, takie jak OC przewoźnika, OC spedytora czy polisa CARGO, pozwala skutecznie chronić mienie przed zdarzeniami losowymi i błędami ludzkimi. #EkspertEIB podpowiada jak dostosować zakres ochrony do specyfiki przewozu oraz jakie są największe zagrożenia w transporcie dziś.

Jak skutecznie ochronić transport ładunków przewożonych drogą morską albo lądową? Czy można je ubezpieczyć?

Przewóz ładunków, niezależne od rodzaju transportu, czy to morski, czy drogowy, czy kolejowy, najlepiej jest powierzyć przewoźnikowi zawodowemu. Przewoźnicy mają najlepszą wiedzę o tym jaką trasą optymalnie przewieźć ładunek oraz w jakim czasie zostanie on dostarczony. Ponadto powszechnym podejściem jest posiadanie przez przewoźników umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, które zabezpieczają właścicieli ładunków na wypadek szkód powstałych na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu. Nie jest to jednak ubezpieczenie obowiązkowe, dlatego warto weryfikować, czy dany przewoźnik posiada właściwą polisę.

Przed czym chroni ubezpieczenie OC zawodowej przewoźnika i OC spedytora?

Punktem wyjścia do zdefiniowania zakresu ubezpieczenia jest określenie jakie czynności zawodowy przewoźnik oraz spedytor wykonuje. Przewoźnik zajmuje się transportem ładunków, a więc przewozi je z punktu A do punktu B. Zatem ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika chroni ubezpieczone podmioty w związku z czynnościami wykonywanymi w ramach tej działalności, ubezpieczenie obejmuje szkody polegające na ubytku, uszkodzeniu lub utracie ładunku. Przykładem zdarzenia objętego ochroną w ramach polisy może być wypadek komunikacyjny z winy kierowcy ciągnika siodłowego, na skutek którego został uszkodzony przewożony ładunek. Natomiast spedytor, który zajmuje się organizacją transportu w ramach swojej polisy OC będzie chroniony w zakresie podejmowanych w związku z tą organizacją czynności, np. wypełnianie zlecenia transportowego, gdzie szkodą objętą ochroną może być chociażby wpisanie złej daty odbioru transportu.

Należy jednak pamiętać, że zarówno ubezpieczenie OC przewoźnika, jak OC spedytora musi być dostosowane do specyfiki wykonywanej działalności. Ubezpieczenie powinno zawierać stosowne zapisy i rozszerzenia np. w sytuacji, kiedy taki podmiot zajmuje się transportem produktów spożywczych.

Czy zatem odpowiednie ubezpieczenie OC przewoźnika oraz OC spedytora jest wystarczającym zabezpieczeniem?

Niestety nie, należy pamiętać, że ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zadziała tylko wtedy, kiedy przewoźnikowi lub spedytorowi można przypisać odpowiedzialność za dane zdarzenie. Zatem ubezpieczeniem OC nie będą objęte zdarzenia losowe, takie jak deszcz, pożar czy kradzież, w momencie kiedy ładunek był odpowiednio zabezpieczony. Ponadto ubezpieczenia OC przewoźnika oraz OC spedytora, jak każde ubezpieczenie, posiadają wyłączenia odpowiedzialności Ubezpieczyciela, np. wyłączone są szkody wyrządzone umyślnie, powstałe sytuacji, gdy pracownik nie posiadał wymaganych przepisami prawa odpowiednich uprawnień, czy w powstałe na skutek działania pracownika w stanie nietrzeźwości albo w stanie po użyciu alkoholu. Co więcej zakres odpowiedzialności przewoźnika regulowany jest różnymi aktami prawnymi, w zależności od rodzaju transportu oraz trasy. Dla transportu drogowego zastosowanie ma Konwencja CMR (transport międzynarodowy) oraz Ustawa Prawo przewozowe (transport krajowy), regulacje te różnie podchodzą chociażby do limitu odpowiedzialności przewoźnika, gdyż Prawo przewozowe stanowi, iż przewoźnik odpowiada do wartości przewożonego ładunku, zaś Konwencja CMR wprowadza limit 8,33 SDR (ok. 44 PLN) za 1 kg ładunku. Ubezpieczeniem, które jest dedykowane do ochrony przewożonych ładunków jest ubezpieczenie mienia w transporcie (CARGO).

Jaką ochronę zapewnia ubezpieczenie cargo?

W ubezpieczeniu Cargo, tak jak w ubezpieczeniu mienia, można zawrzeć polisę w jednym z dwóch wariantów zakresu ubezpieczenia. Mogą to być ryzyka nazwane, wtedy ubezpieczamy ładunek jedynie od zdarzeń jasno określonych w umowie ubezpieczenia lub ubezpieczenie od wszystkich ryzyk, gdzie objęte są ochroną wszystkie zdarzenia z wyłączeniem tych wypisanych w warunkach ubezpieczenia. Ochroną ubezpieczeniową w Cargo objęte są przede wszystkim zdarzenia losowe, jak deszcz, pożar, a także wypadek środka transportu, kradzież, rabunek, czy szkody podczas załadunku i rozładunku. W transporcie międzynarodowym pewną unifikację warunków ubezpieczenia stanowią Instytutowe Klauzule Ładunkowe (Institute Cargo Clauses – ICC), które są powszechnie stosowane, a mają ustandaryzowany zakres ubezpieczenia. W ubezpieczeniu Cargo zakres ubezpieczenia również trzeba dostosować do specyfiki transportowanego mienia, do rodzaju transportów, które posłużą do ich przewiezienia oraz wielu innych czynników.

Jakie są największe ryzyka w transporcie dzisiaj?

Najwłaściwszą odpowiedzią byłoby to zależy: od rodzaju transportu, czy jest to transport morski, drogowy, kolejowy czy inny oraz jaka jest trasa przewozu. Jeżeli mówimy o transporcie morskim to największym wyzwaniem są coraz liczniejsze czerwone punkty na mapie świata, gdzie rozpoczynają się konflikty zbrojne lub sytuacja w danym państwie jest niestabilna. Z niepokojem obserwujemy jak kolejne kraje lub regiony mają ograniczany zakres ubezpieczenia. W ostatnich tygodniach pojawia się chociażby wyłączenie Gruzji z klauzul obejmujących ochroną ryzyka wojenne, strajki, zamieszki. W przypadku transportu drogowego na terenie Europy istotnym ryzykiem są kradzieże oraz dostanie się do ładunków nielegalnych imigrantów, które zarówno dla przewoźnika, jak i właściciela towaru implikuje wiele konsekwencji.

Komentarz z tej wypowiedzi ukazał się w Pulsie Biznesu w artykule „Coraz trudniej ubezpieczyć transport”, do przeczytania tutaj.